Dat de digitalisering van allerlei soorten bedrijven en sectoren snel is gegaan weet vrijwel iedereen. Deze digitalisering heeft ons over het algemeen veel gebracht en zal zich steeds sneller door ontwikkelen. Nu kunnen we ons nog niet helemaal voorstellen waar we over 5, 10 of bijvoorbeeld 20 jaar staan. De ontwikkelingen gaan simpelweg ontzettend snel, maar dat we de komende jaren een enorme verschuiving gaan zien in wat we nu als IT-sector zien zijn de techneuten het wel over eens. Voor die techneuten biedt dat natuurlijk veel kansen en mogelijkheden maar de grote uitdaging is om ook andere professionals hierin mee te nemen.
Kennisgat
In de zorgsector, maar zeker ook daarbuiten, werken relatief veel mensen die weinig tot helemaal niets hebben met deze digitalisering van hun werk. Ze hebben niet gekozen voor een beroep waar het draait om automatisering of kantoorwerk. Als voorbeeld verpleegkundigen, zij kiezen niet voor het beroep voor het computerwerk maar om iets te kunnen beteken voor de zorgbehoefte bij de mensen die zij dagelijks zien. Het ‘digitale’ deel van hun werk zien ze als lastig en het frustreert ze regelmatig. En iemand die ergens weinig interesse in heeft zal zich ook niet optimaal inzetten om deze kennis op te doen. Daarbij komt dat de zorgvrager juist de behoefte heeft aan persoonlijk contact.
Eigen ervaring
Zelf heb ik 2,5 jaar in de zorgsector gewerkt, als verpleegkundige in opleiding. Vanuit mijn IT-achtergrond had ik natuurlijk veel interesse in de digitale toepassing binnen mijn werk. Wat me echter het meeste opviel is dat ik vaak van zorgvragers hoorde is hoe vervelend ze het vonden als we weer met een ‘computer-on-wheels’ op zaal kwamen. Het leek meer om die computer te gaan dan om de zorgvragers. Dat gevoel had ik zelf eigenlijk ook, er werd immers van mij verlangt dat er goed werd geregistreerd en hierop werd ook gerapporteerd. Dat noem ik registreren om het registreren. Daarmee wil ik absoluut niet zeggen dat registratie niet nodig is en we er zonder kunnen. Ik kan me echter voorstellen hoe het moet zijn als je als zorgvrager opgenomen ligt in een ziekenhuis en die computer belangrijker lijkt te zijn dan jijzelf. Voor de verpleegkundige geeft dit ook een gevoel van stress, aangezien je er graag voor de zorgvrager wilt zijn en daar voornamelijk op wilt focussen maar je ook je werk goed wilt kunnen afronden voordat de volgende dienst er weer is.
Training
In ziekenhuizen wordt veel tijd geïnvesteerd in trainingen van het eigen personeel in hoe om te gaan met deze digitalisering van bijvoorbeeld het Elektronisch Patiënten Dossier (EPD). Hoe schrijf je zaken op, waar doe je dit en vooral wat schrijven we op? Niet alles is direct even belangrijk maar kunnen dat op een later moment wel worden. Dus schrijven we zoveel mogelijk op. Meestal wordt een dergelijke training gegeven door een enthousiaste medewerker die alles weet van het systeem, maar dikwijls ook iemand die zelf ver van de zorg afstaat. Dit is zeker geen verwijt, maar ook hier zien we dezelfde discrepantie in kennis en vaardigheden die ik eerder beschreef. Het is een van de uitdagingen in de zorg, en daarbuiten, om het gat tussen de digitale wereld en het uitvoerende deel van beroepen waar we ons richten op mensen zo soepel mogelijk te laten samensmelten.
Samenwerken
Er zijn diverse initiatieven om het gat te dichten en in verschillende zorginstellingen, op het ministerie van VWS en allerlei vakgroepen wordt hier hard aan gewerkt. De aanpak om de digitale wereld beter te integreren moet weliswaar gezamenlijk worden uitgevoerd maar moet ook weer geen eenheidsworst zijn, omdat er in diverse onderdelen van de zorgsector ook andere behoeften zijn. Daarbij is het wel belangrijk dat de zorgsector zelf de touwen (deels) in handen neemt omdat systemen nu niet op elkaar aansluiten. Denk aan overdracht tussen ziekenhuizen en andere zorginstellingen. Dit moet allemaal op elkaar kunnen aansluiten. Iets wat nu vaak nog handmatig wordt gedaan door het dossier uit te printen en mee te geven in een envelop of (deels) te faxen. Digitalisering in de zorg is dus geen aangelegenheid voor een individuele instelling maar moet breed in de sector worden aangepakt. Daarbij is het belangrijk dat de IT-leverancier niet zijn product even komt introduceren en neerzet maar bijna opgaat in de organisatie waar hij voor bouwt. Samen staan we immers sterk. Dat betekent ook samen aan het roer van de ontwikkeling staan en deze ontwikkeling ook samen inzetten en tot een goed resultaat brengen. En vooral de afnemer van het product, in dit verhaal de verpleegkundige, moet daarbij onderdeel zijn van het proces.